پاسخ اطلاعات جمع اوری کنید صفحه55 علوم هفتم

پاسخ و توضیح اطلاعات جمع‌آوری کنید صفحه ۵۵ علوم هفتم پدیده **جزر و مد** (تغییرات سطح آب دریا بر اثر نیروی گرانش ماه و خورشید) در دهانه‌های رودخانه‌هایی که به دریا می‌ریزند (مانند اروندرود)، تأثیر قابل توجهی دارد و دریانوردان به‌طور سنتی از این تغییرات برای ناوبری و عبور استفاده می‌کردند. 🚢 ### ۱. نقش جزر و مد در اروندرود * **جزر و مد در اروندرود:** اروندرود یک رودخانه بزرگ است که آب آن به **خلیج فارس** می‌ریزد. خلیج فارس دارای پدیده جزر و مد محسوس است که تا مسافت‌های طولانی وارد رودخانه‌های متصل به آن می‌شود. * **جریان رودخانه:** جهت جریان آب اروندرود (که آب شیرین را به سمت دریا می‌برد) در اثر مد می‌تواند **معکوس** شود؛ یعنی آب شور دریا وارد رودخانه می‌شود. ### ۲. نحوه استفاده دریانوردان دریانوردان با تجربه، زمان دقیق جزر و مد را می‌دانستند و کشتی‌های خود را طوری هدایت می‌کردند که از **جریان آب** برای کمک به حرکت استفاده کنند: * **برای خروج از رودخانه (به سمت دریا):** دریانوردان در زمان **جزر** حرکت می‌کردند. در زمان جزر، آب دریا عقب‌نشینی می‌کند و جریان قوی آب رودخانه به سمت دریا شدت می‌یابد. کشتی‌ها می‌توانستند با استفاده از این **جریان کمکی**، انرژی کمتری مصرف کرده و سریع‌تر به دریا برسند. * **برای ورود به رودخانه (به سمت خشکی):** دریانوردان در زمان **مد** حرکت می‌کردند. در زمان مد، سطح آب دریا بالا آمده و آب به داخل رودخانه رانده می‌شود (جریان آب در قسمت‌های انتهایی رودخانه کند شده یا معکوس می‌شود). دریانوردان با قرار گرفتن در این **جریان مد**، می‌توانستند بدون نیاز به نیروی زیاد، وارد رودخانه شوند و حتی در عمق آب بیشتری حرکت کنند. **نتیجه:** دریانوردان با محاسبه زمان جزر و مد، از نیروی طبیعی جابه‌جایی آب برای **بهینه‌سازی ناوبری، کاهش مصرف سوخت** و جلوگیری از به گل نشستن کشتی‌ها در زمان کم‌آبی استفاده می‌کردند. 💡